KadınYazarların Erotik Yazma Özgürlüğü

Üst bir kavram olarak “cinsellik”, fiziksel, duygusal olguların yanısıra sosyal olguları da içermekte. Bu nedenle bireyin cinselliği, kendi genetik özellikleriyle sınırlı olmayıp, içinde bulunduğu toplumun değer yargıları ve inançlarıyla şekillenmekte.

Türkçe Sözlük’te erotizm sözcüğü “kösnüllük, şehvaniyet” kelimeleri ile açıklanmakta. “Kösnüllük” kelimesinin karşılığı ise “Cinsel uyaranlara karşı aşırı duyarlık gösterme durumu”. Dolayısıyla erotizm, salt bedensel bir tutkuyu değil, aşk duygusu eşliğinde bireylerin ruhsal, duygusal tutum ve davranışlarını da içermekte.

            Edebiyat, kendini ifade edebilmenin en iyi çıkış kapılarından biri.Bu kapının içinden nelerin geçebileceği çeşitli etmenlere bağlı. Siyasi ve cinsel konularda yazarın kendine uyguladığı otosansür, erkin yazara uyguladığı sansür, siyasi yönetimin yasal düzenlemeleri, örf ve adetler bunların başlıcaları.Yazar, kadın olduğunda tüm bu engellere bir de “kadın olmak” eklenir ve otosansür ikiye katlanır.

Cinselliğin, özellikle erotizmin kadın yazarlar tarafından özgürce ifade edilmesi, diğer bir deyişle, edebi metinlerde kadın karakterlerin cinselliklerini bedenleriyle, duygularıyla özgürce yaşamaları söz konusu olduğunda , otosansür kadın yazarın karşısına çıkan ilk engel olur. Buna karşı koyan, kalemini özgürce kullanan kadın yazar ise çevresi tarafından yadırganır, yazdıklarını kendisinin yaşayıp yaşamadığı merak konusu olur. Büyük olasılıkla eşine, çocuklarına ve yakın çevresine yazdıklarının tamamının kurmaca olduğunu açıklamak durumunda kalır.

Sorunlar, sadece kadın yazarın hissettiği baskıyla sınırlı kalmaz. Eserde, üzerinden erotizmin anlatıldığı kadın karakterler için de durum pek farklı değildir. Kurgu karakter bile olsalar bu tür karakterlerden bahsedilirken genellikle “basit”, “iffetsiz”, “ahlaksız” gibi ifadeler kullanılır. Yani kadın, kurgulanmış bir karakterken bile “kadın” olmanın bedelini öder.

İçinde bulunduğumuz erkek egemen sistemde cinselliğini özgürce yaşayamayan kadın yazarın yarattığı kadın karakterin, yazardan bağımsız ve bu toplumun çok ötesinde özgür olması elbette beklenemez. Kurmacanın sunduğu kolaylıkla karaktere biraz özgürlük verilmiş olsa da bu özgürlük çoğunlukla gerçek yaşama ters düşmeyecek kadardır.

Cinselliği ve erotizmi eserlerinde çekinmeden kullanan erkek yazarlara oranla ne yazık ki kadın yazarlarımızın sayısı birkaçı geçmeyecek kadar az. Kadın yazarlarımızın, kalemlerinden ve yaşamlarından otosansürü uzaklaştırabildiği ölçüde bu sayı edebiyat ve sanatın lehine çoğalacaktır.

Kurşun Kalem Edebiyat Dergisi/Kasım-Aralık 2013

8 Mart Gündemi - Kurşun Kalem Dergisi

Kurşun Kalem Dergisi - 8 Mart Emekçi Kadınlar Günü’nün sizin için anlamı nedir?

Bu günü düşündüğümde; her türlü ayrımcılığa direnen, direnmesinin ödülünü özgürlük olarak alan, toplumsal üretime katılan, eşit işe eşit ücret talep eden, hakları için mücadele eden, cins olarak gördüğü ezilmişliğe itiraz eden, eğitimde fırsat eşitliğinin bilincinde olan kadın gelir aklıma.  

Bu günü düşündüğümde; güne damgasını vuran “emekçi” kavramının, kapitalist sistem tarafından unutturulmaya çalışıldığı, bu güne ilişkin kavramların içinin boşaltıldığı, tüketimi artırmak için bu günün “hediye” ile özdeşleştirildiği, kadının, üretimin ve emeğin önemli bir halkası olarak değil de tüketimin büyük bir halkası olarak sunulduğu ve zihinlere bu şekilde çakıldığı gelir aklıma.

 

Kurşun Kalem Dergisi - Sizce ülkemizde yazma eylemine emek veren kadınların bireysel ve toplumsal sorunları var mıdır? Varsa nelerdir?

Kadının içinde bulunduğu olumsuz koşullar, yaşamının her alanında karşısına çıkar. Bu nedenle elbette ki yazın yaşamına emek veren kadınların bireysel ve toplumsal sorunlara sahip olması kaçınılmaz bir durumdur. Otosansür, hem bireysel hem de toplumsal yönleriyle en önemli sorunlardan biridir.

Edebiyatın dönüştürücü, geliştirici ve çoğaltıcı gücüyle beslenen yazma eyleminin, bireyde yarattığı değişiklikler, ‘kadın’ için söz konusu olduğunda yakın çevre bu durumu endişeyle karşılar.

Yaşamının her alanında fedakarlık yapması beklenen kadının odasına çekilip yazmak-okumak gibi uğraşılar içinde olması istenen bir durum değildir. Kendine özel zaman ayırabilmesi için ev ve yakın çevresindekilerin tüm gereksinimlerini karşılamak zorundadır. Bu beklentiler öylesine çeşitli ve yorucudur ki yazmak için kadına kalan saatler, çoğunlukla yorgunluğun üzerine çöktüğü, verimin iyice düştüğü gece saatleridir.

 Kurşun Kalem Dergisi - Kadın yazarlar bu sorunları aşabilmek için ne yapmalıdırlar?

Eğitimin önemine inandığım kadar bireyin kendi gelişimine yapacağı yatırıma da çok inanıyorum. Yeni nesiller bu bakış açısıyla ve evrensel değerlerle yetiştirilmeli. Her türlü bireysel ve toplumsal sorunla baş etmede örgütlenmenin de önemli  bir araç olduğu unutulmamalı.

 Kurşun Kalem Edebiyat Dergisi Mart - Nisan 2013 Sayı:22

Julio Cortazar

Etkileyici bir metin ve okur arasında yaşanan bu mücadeleyi roman hep sayıyla kazanır, oysa öykünün bu maçı nakavtla alması gerekir. (Julio Cortazar) 

DÖNÜŞ

Ellerim kurumuş dal. Gözlerim yorgun, puslu. Silaha dokunmadan, kimsenin canını acıtmadan binlerce insan öldürdüm. Sessiz kalarak. Görmezden gelerek. Parmaklarımdan sızan kan onların kanı.

Barış arıyorum, hayatımı siliyorum, geçmişime dönüyorum.

Ellerim çelik bıçak. Gözlerim kartal. Ekranda naklen savaş yayını. Acı, binlerce yıllık. Kucağında ekmekle koşan kadın, uzaktaki bir tüfeğin kolay hedefi. Çayımdan bir yudum daha alıyorum. Kadın, sımsıkı sarıldığı ekmekle yere düşerken sokak korkuda. Kanlı ekmeğe  usulca bir kedi yanaşıyor.

Parmaklarımdan fincanıma kan bulaşıyor.

Barış arıyorum, hayatımı siliyorum, geçmişime dönüyorum.

Ellerim beyaz menekşe. Hayat bitmeyecek sandığım bir türkü. Savaş oyununa gözümü kırpmadan bakıyorum. En çok ben öldürüyorum. Puanları ben topluyorum. Ağlayanlar, kaçanlar, vurulanlar.

Parmaklarımdan üzerime kan damlıyor.

Barış arıyorum, hayatımı siliyorum, geçmişime dönüyorum.

Ellerim yeni oluştu. Karanlık, ılık bir sudayım. Acı tanıklıklar yok, acı tatlar yok. Ağlamak, kaçmak, kovalamak... Ne yer, ne gök.

Yalnız sen varsın bir de ben.

Toprak bunca günahı taşıyamazdı. Temizlenmek için sana geri döndüm anne.

N.Y.

Medyada Kadın

En güçlü iletişim araçlarından biri olan medya, toplumun kültürel ve sosyal yapısının oluşmasında ve değişmesinde çok etkilidir. Kullandığı teknoloji ve iletişim yöntemleriyle, çok büyük kitlelere ulaşır, toplumun değer yargılarını bireylere yayar ya da yeni değer yargılarının kabullenilmesini hızlandırır, kolaylaştırır.
Medya çogunlukla özel mülkiyete ait olup hakim sınıfların elindedir. Dolayısıyla kapitalist kurallara göre biçimlenir ve roller üstlenir. Günümüzde “kadın”, bu güçlü aracın en büyük sömürü malzemelerinden biridir. Gücü elinde tutanlar, bu imge ile nüfusun yarısını doğrudan hedef alırken, erkekleri ve çocukları da kadının aile içindeki konumu nedeniyle, dolaylı olarak hedef almış olurlar. Kadın, medyada, erdemi ile değil cinselliği ve tüketimin öznesi oluşuyla yer alır ki bu da kadınların toplumsal olarak kontrol altında tutulmaları gerektiği inancını pekiştirir.
İletişim dünyasında, kadınların erkelere oranla az istihdam ediliyor olması, erkek bakış açısıyla, erkeğe göre anlatılmaları, özerklikten uzak bir nesne olarak gösterilmeleri, kadına dair söylenen pek çok sözün cinsellik üzerinden verilmesi, sık sık şiddet haberlerine konu olması, mevcut cinsiyet ayrımcılığının sürekliliğini sağlamaktadır ve mevcut eşitsizlikleri yeniden üreterek güçlendirmektedir.
Gazetelerde ve televizyonlarda pek çok farklı biçemde yer alan kadın, ağırlıklı olarak “anne”lik vasfıyla öne çıkar, bunu “cinsel obje oluşu”, “eş oluşu”, “şiddete maruz kalışı”, “tüketici oluşu” izler. “Kutsal anne” olarak lanse edilen kadın, iki yüzlü kapitalist sistemde aynı zamanda giyim kuşam, diyet ürünleri, dondurma v.s. tüketim maddelerinin satışını körüklemek için kullanılan cinsel objenin de öznesidir.
Medya, ciddi olarak nitelenen haber, spor, tartışma programlarına kadınları konumlandırmayarak onların çocuk, ev, astroloji, moda, yemek yapmak gibi alanlara mahkum olması durumunu pekiştirir.
Kadın, zaman zaman, medya tarafından desteklenir görünse de gerçekte kadına yüklenen küçültücü rollerle, çoğunlukla cinsel bir nesne olarak algılanmasının yolu açılır. Örneğin reklâm sektörü, pek çok ürünün tanıtımında kadını “beden” olarak ele alır ve cinselliğine vurgu yapar. Reklâmlarda kadın, hijyene doymaz, ailesi için ‘en temiz’i yakalamaya çalışır, ağırlıklı olarak alıcısı erkek olan arabaların üstüne yatar ya da kapısında durarak erkeği içeriye çekmek için davetkar bakışlar atar, erkeğin elindeki çikolatayı alabilmek için dişiliğini kullanır, dondurmayı yalarken gözlerini kapatıp başka boyuta geçer vs.
Televizyon programlarında, kadın ihanete uğradığında, bunu sorgusuz kabullenen olarak sunulurken, erkeğin ihaneti de normalleştirilir. Kadın, yemek tarifleri, karıkoca sorunları gibi konuları içeren programlarla ev içi alana mahkum edilir, kamusal alandan soyutlanır. Evlilik programları gibi programlar aracılığıyla çok küçük yaştaki çocularının bilinç altına, gelecekte olmaları beklenen kadın ve erkek modelleri ekilir.
Bir diğer önemli konu da kadına uygulanan şiddetin medya aracılığıyla meşrulaştırılmasıdır. Kadın şiddeti hak eder, çünkü başlamasına sebep olacak davranışları mutlaka vardır. Kadına yönelik şiddet haberlerinde, cinsiyetçi bakış açısıyla, kadına şiddet meşrulaştırılır ve tepkisiz bireyler oluşturulur. Böylece, toplumsal cinsiyet eşitsizliği medyanın da gücüyle yeniden, yeniden üretilir. Erkek egemenliğinin sürekli işlendiği, pekiştirildiği medyada, kadın kişisel başarılarından ziyade, ailesinin başarısıyla, kendi kişisel yaşamının sansasyonel yanıyla ya da bedeniyle var olabilmektedir. Kurmaca programlar ve reklâmlarda genel görüntü böyleyken, haberlerde de durum pek farklı değldir. Kadınlar haberlere kimlikleriyle, başarılarıyla değil ağırlıklı olarak işledikleri suçlarla, bedenlerine yapılan saldırılarla ya da cinsellikleriyle konu olurlar.
Haberlerde sıkça kullanılan “namus cinayeti”, “töre cinayeti” gibi açıklamalar, şiddeti neredeye olumlar, bir anlamda doğallaştırır. Bunun gibi “Evini terkeden kadını, kocası dokuz yerinden bıçakladı”, “Tanımadığı bir adamla konuştuğu için karısını sokak ortasında dövdü” gibi cümlelerle, satır aralarında örf ve adetlere gönderme yapan yaklaşımlar da yine şiddeti körükleyen durumlardır. Şiddet uygulayanlar ise “tehlikeli kişi”, “canavar” olarak nitelenerek bireysel psikolojik nedenler öne çıkartılarak, toplumsal cinsiyet eşitsizliği konu dahi edilmez.

Yukarıdaki birkaç örnekte görüldüğü gibi, konuları, kavramları geniş kitlelere yayabilen, dönüştürebilen, onları yeniden üretebilen medyanın toplum üzerindeki etkisi büyüktür. Medya kuruluşlarının, toplumsal cinsiyet eşitliği konusuna eğilmesi, bu konuda duyarlı olması, zaman içerisinde kamuoyu üzerinde beklenen etkiyi yapacaktır ve zihinlerdeki “kadın” algısının olumlu yönde değişmesine ciddi katkıda bulunacaktır.
Eğitimci Nevzat Süer Sezgin’in dediği gibi,“Unutmayınız ki medya bıçak gibidir. Ekmek de kesebilirsiniz, adam da öldürebilirsiniz.”


Nalan Yılmaz
Beşparmak Dergisi   Yıl: 22   Sayı: 162   Mart - Nisan 2011

İtaatle Kutsallaşan Annelerimiz

Ekonomik, siyasal, sosyal, kültürel alanlarda ikinci sınıf olan kadınlarımız yılda bir gün “anneler günü” kapsamında yapay bir şekilde taçlandırılıyor.

Önümüzdeki Mayıs ayında kapitalizm, yine duygularımızı paraya çevirmenin çeşitli yollarını arayacak. Toplumun tüketim çılgınlığına kapılması için, annelerimizin ne kadar “değerli” ve “kutsal” oldukları vurgulanacak. Bu söylemlerle, satın alma isteğimiz harekete geçirilecek. Binlerce insan, annesine olan sevgisini kanıtlamak için alışveriş merkezlerine koşturacak. Muhtemelen, kredi kartı borçları biraz daha artacak. Bu çabaların sonunda, cebinizdeki para, yer değiştirdiyse, yapılanlar bir miktar amacına ulaşmış demektir.

Peki annelerimiz için böyle bir gün ne kadar anlamlıdır ya da böylesine güzel bir sevgiyi tek güne indirgemek mümkün müdür?

İçinde bulunduğumuz kapitalist sistem, kendisine para kazandıracak yolları kurar ve bunları yeniden üretir. Sistem, Anneler Günü, Babalar Günü, Sevgililer Günü gibi tüketime endeksli içi boş günler türetmede usta olduğu gibi “Dünya Emekçi Kadınlar Günü” gibi çok anlamlı günlerin de içini boşaltarak tüketim gününe çevirmede ustadır.

Anneler gününde, günün özelliği nedeniyle “annelik” kavramı ön plana çıkarılır. Onların ne kadar değerli olduklarından bahsedilir, kutsallıkları vurgulanır.    

Aile, kapitalist sistemde devletin küçük bir modelidir ve koruması altındadır. Onun gibi bölünmez bütünlüktedir. Devlet bu modelle,  herkese belli roller biçerek, kendine uygun bireylerin yetişmesini garanti altına alır. Hepimizin bildiği gibi devlet, içinde şiddet olsa bile (!), mümkün olduğunca aile içi sorunlara karışmamaya özen gösterir. Buradaki baba, devlet babayla aynı konumdadır. Aile bireyleri, vatandaşın devlete göstermek zorunda olduğu itaati, saygıyı babaya göstermek zorundadırlar. Kutsal aileyi ayakta tutan önemli unsurlardan biri olan anne, çocuğu yetiştirmekle yükümlü olması nedeniyle “kutsal annelik”le konumlandırılır. Bu konumlandırma çocuklarını beslemek, açlıkla, işsizlikle mücadele etmek gibi çok temel, yaşamsal sorunları beraberinde getirir fakat bunlar görmezden gelinir ve yaşanan ekonomik sıkıntı, eve para getirmekle yükümlü kişinin beceriksizliği olarak gösterilir.

Bunların yanısıra sistem kadından sürekli sabretmesini ister. İçinde bulunduğu yaşam koşulları, acıları, çaresizlikleri, ona kaderiymiş gibi sunulur. Yine aynı annenin, işçi olarak iş yerlerinde, köylü olarak kırsalda ya da ev kadını olarak evde ezilmişliği sürer gider. Baba evinden ayrılıp koca evine gitmesi, hayatındaki “itaat etme” gerçeğini değiştirmez. Bu tanıklıkla büyüyen çocukların kuracağı aileler de elbette kendi aile modellerinin birer kopyası olur.

Kapitalist sistemde çalışan kadın, evde ve işte olmak üzere iki kez ezilir. Tüm bu anlatılanların ışığında kadının toplumdaki rolüne ve yaşamda konumlandığı yere baktığımızda Anneler Günü”nde kadınlara düzülen methiyelerin ne kadar iki yüzlü ve ticari kaygılarla olduğunu görmemek olası değil.

Annelerimize verdiğimiz önemi bir yaşam boyu göstereceğimiz, ona olan sevgimizi bir hediye paketi boyutuna indirgemediğimiz ve hediye almadığımız için de suçluluk duygusu duymayacağımız günlerin gelmesi dileğiyle. 

 

Batısöz Dergisi   Yıl: 4   Sayı: 20   Mayıs - Haziran 2011

UMUTLARI ÇOĞALTAN “AKKÖY”

Sıra dışı bir köy!

Tarihi dokusunu kısmen de olsa korumuş Akköy’ün kütüphanesine ulaştığımızda bizi önce giriş kapısının üstündeki begonviller hemen ardından gülen yüzüyle Güven Pamukçu karşıladı.

“Akköy Kültür, Sanat, Edebiyat, Turizm ve Geliştirme Derneği”nin çabalarıyla bugünkü durumuna gelen kütüphane görülmeye değer. Rumlardan kalma eski bir bina elden geçirilmiş ve zamanla yan odalar eklenmesiyle yedi odalı matruşkaya benzer bir yapı oluşmuş. Üstelik tarihi dokusu bozulmadan. Hemen her odanın iki kapısı var. Çıktığınız bir kapı sizi bir başka bölüme götürüyor. Kitaplardan sonra dikkatinizi ilk çeken duvarlara asılmış eski film afişleri, sanat fotoğrafları, tablolar. Bir de yaşanmışlıklarıyla insanı geçmişe götüren antika eşyalar ve onlarla çok hoş zıtlık oluşturan bilgisayarlar. Kısacası eskiyi unutmamış, yeniyi kucaklamış, her köşesi sanat ve edebiyatla tıklım tıklım dolu bir mekan.  

Bu kütüphane ve köyde yapılan edebiyat etkinliklerinde Güven Pamukçu adı ön planda olsa da başarı elbette tüm Akköy halkının ve Güven Pamukçu bunu her fırsatta önemle vurguluyor.

Köy halkının sıcak karşılaması ve biraz dinlenmenin ardından dolaştığımız köyde Adnan Özyalçıner, Cahit Külebi gibi çağdaş yazarlarımızın isimlerinin verildiği sokaklarda dolaşırken sanatın, edebiyatın halkın günlük yaşamına dahil olduğunu görmekten mutluluk duyduk, hemen her sokak tabelasını fotoğraflarla unutulmaz kıldık.

Etkinlik zamanı yaklaştığında, tarladaki, evindeki işini bitirebilen kadınlar, gençler güleç yüzleriyle kütüphaneye geldiler. Gözlerini bizden ayırmadan can kulağıyla tüm etkinliği izlediler. Samet, Nuri ve matematik öğretmeni Burçin iki gün boyunca bize dostluk ve sevgi gösterdikleri gibi en iyi dinleyicilerimiz de oldular. Tüm gün öyküler okuduk, yazma ve kurmaca üzerine deneyimlerimizi paylaştık, söyleştik.

Köyün genel havasının bizde yarattığı mutluluk, gece eski muhtar Adnan Bey’in evindeki yemekte de  sürdü. Feride hanım’ın liderliğinde hazırlanan nefis yemekler, mangalda balık, salata... Söylediği güzel türküleriyle Nuri hepimizi büyüledi.

Bir arkadaşımla birlikte geceyi Ayşe, İsmail ve Hasan Ergeldi’lerin evinde geçirdik. İsmail Bey’in kendi yaptığı pembe şarabı tadarak sohbet ederken, şarabın nasıl yapıldığını, üç yıldır tütün ekimi yapmadıklarını ve artık tütüncülüğün bölgede neredeyse bit(iril)mek üzere olduğunu, bunun ekonomi politik nedenlerini ve daha pek çok konuyu konuştuk, yani bir anlamda Türkiye’ye bir de Akköy’ün gözüyle baktık.

Ertesi sabah asmanın altında yapılan güzel bir kahvaltıdan sonra Ergeldi ailesinin geniş bahçesinde dolaşmaya çıktık ve İsmail Beyden uygulamalı olarak tütün fidesi ekiminin nasıl yapıldığını öğrenip Hasan’ın beslediği, takla atan paçalı güvercinleri sevdik.

Gösterdikleri dostluk nedeniyle zor da olsa Ergeldi ailesiyle vedalaşıp kütüphaneye gittiğimizde, etkinliği izlemeye gelen farklı katılımcıları görünce sevincimiz daha da arttı. Etkinlik programına bir önceki gün söz almamış arkadaşlarımızın konuşmaları, öyküleri ile devam ettik. Konuştuk, söyleştik... Katılımcı arkadaşlarımızın gece kaleme aldıkları, belki de bize geleceğin yazarlarını müjdeleyen öykülerini büyük beğenilerle dinledik.

İki günlük kısa Akköy buluşması sona erip İzmir’e dönerken, insan olmanın en sade halini, dayanışmayı, birlikten doğan kuvveti görmenin mutluluğu içindeydik ve Akköylülerden ne çok şey öğrendiğimizi düşünüp gülümsüyorduk.

Nalan YILMAZ

Haziran 2010

KAVEKO

Dil ve Düş Ustası Bir Yazardan "Kaveko"

1957 yılında, arkadaşı Engin Turanla birlikte hazırladığı “İnsanların Ayak Sesleri” isimli öykü, şiir karışımı ortak kitap yayımlandığında, Dinçer Sezgin henüz on sekiz yaşındaydı. Bu kitapla başlayan edebiyat yaşamı boyunca şiir başta olmak üzere öykü, deneme, radyo tiyatrosu, köşe yazıları ve çocuk öyküleri dalında pek çok esere imza attı.

Dinçer Sezgin, imgelere, düşsel oyunlara sıklıkla yer veren, okuru şaşırtmayı seven ve kalemini cesurca kullanan bir yazar. Bu nedenle onun eserlerini okurken, klasik bir öykücü olmadığını anımsamak gerekir. 

Öyküler ve romanlar, gerçek hayata yaklaştığı, okuru yakaladığı ve edebi dil kaygısını ön planda tuttuğu oranda başarılı oluyor. Kaveko kitabı, bu açıdan incelendiğinde edebi tadı yüksek, “insan ilişkilerinin, kırılmaların, aşkın, cinselliğin” yoğun olarak işlendiği, temposu, coşkusu yüksek bir kitap.

Merak unsuru, betimleme ve atmosfer yaratma, öykülerinin en belirgin özellikleri. Yazar, tüm öykü kitaplarında olduğu gibi bu kitabında da sohbet edercesine, telaşsız, tane tane anlatıyor. O anlattıkça, metin okuru içine çekiyor. Anlatımın sadeliği, dildeki akıcılık, şiirsellik, imgelerin kullanımı öykülerden alınan tadı çoğaltıyor.  

“Gözlerindeki yuvalara kırlangıçlar, bir konup bir kalkıyor. Kirpiklerinin ucunda seher yelleri.” (S.14)

“Mustafa Usta, gözlerindeki bahar yelinin birazını oğluna doğru estirdi. Sabah tazeliğindeki ıslığını kesti.” (S.31)

“O an Burcu’nun gözlerinden bir güvercin bulutu havalandı ve asteğmenin gözlerine doğru uçmaya başladı.” (S.65)

“ biçiminde dizilmiş masaların ayaklarına denizin mavisinden bir şeyler bulaşmalıydı.” (S.103)

Kitabın ilk öyküsü “Kaveko”da, baba-oğul arasındaki sevgi ve güven ilişkisi yoksulluk ekseninde işlenirken, bir genç kızın cinselliği keşfetme uğruna küçük bir çocuğa uyguladığı cinsel istismar, kızın cinsel dürtüleri ve meraklarıyla birlikte anlatılır. Öyküde ayrıca, ağalık sistemi, bu sistemde bireylerin öğrenilmiş/öğretilmiş çaresizlikleri, yoksunlukları, hüzünleri, acıları gerçekçi ve etkileyici bir dille verilir.

2009 Homeros Dil Ödülü’nün sahibi Dinçer Sezgin, dil bilinci yüksek bir yazar. Her fırsatta zengin sözcük dağarcığını okura sunuyor, az duyulmuş ya da bilinmeyen kelimeleri özenle kullanıyor. Raspa (S.15), cin cin böcekleri (S.22), delgeç (S.15), yepişlemek (S.33), takaç (S.13), kaçaburuk (S.15) bunlardan birkaçı.

Yazar, kurguda ve atmosfer yaratmada usta. Bazı öykülerinde yarattığı atmosfer öylesine güçlü ki okur olarak siz de hızla öyküye dahil oluyorsunuz. “Düş Kıyısında Beklemek” öyküsünü okurken anlatıcının beklediği kadını, onunla birlikte bekliyor, “Fesleğen Yaprağına Bırakılan Sözcükler”deki kadın bedeninden yükselen viyolenselin sesini duyuyorsunuz. “Güvercin Fırtınası”ndaki konuşan güvercin, anlatıcının yüreğine doğru kanat çırparken, aşk haberi taşıyan bir kuşun da sizin yüreğinize ne zaman uçacağını düşünmeye başlıyorsunuz.   

“... İki karış havalandı. Masanın üstünde birkaç tur attı. Gelip yerine kondu. ‘Aç gözlerini’ dedi, açtım. ‘İyice aç’ dedi. İyice açtım. ‘Bak’ dedi, ‘Bu sorunun yanıtınıtı ben de arıyordum. Haydi o yanıtı birlikte arayalım.’

“Sözlerini bitirir bitirmez sanki bir ışık oldu, gözlerimden içime süzüldü ve inanılmaz bir hızla, yüreğime doğru uçmaya başladı.”(S.69)

 “Düş Kıyısında Beklemek” zamanın kadına, kadının zamana dönüştüğü fantastik ögelerin kullanıldığı bir öykü. Sevdiği kadını özlemle bekleyen bir adamın iç dünyasının anlatıldığı öyküde, kadının gelmesine yirmi dört saat vardır. Adam, bu uzun süreyi tek başına geçirmeyi göze alamaz, bekleneni, beklenenle birlikte beklemeye karar verir. Öykünün sahip olduğu atmosfer öylesine düşseldir ki anlatıcıyla birlikte aynı kadını beklemeye başlarsınız.

“O katlanacağı bu zaman içinde hem yanında olmalıydı, birlikte beklemeliydiler, hem de yine geleceği saate kadar, geleceği yerde olmalı işlerini düzene koyup yarın gelmeliydi.” (S.72)         

“Beklemeyi de bölüşmek istiyordu canı. Hem de bekleneni beklenenle birlikte beklemeyi” (S.72)

“Gel seni birlikte bekleyelim.” (S.73)

“Kalemimin ucunda bekleye bekleye, senin de uykun gelmiş doğal olarak” (S.79)

Ustaca kaleme alınmış öykünün dikkat çeken özelliklerinden biri de sevişmenin yalın bir yumuşaklıkla anlatılması.

“Sert mi basmıştım toprağına? Hafifçe inlemiştin.” (S.77)

Pek çok öyküde kadınla erkeğin birbirlerine yakınlaşmaları, uzaklaşmaları ya da savaşları işlenmiş olmakla birlikte, “Fesleğen Yaprağına Bırakılan Sözcükler” öyküsündeki düşsel anlatımla öykü farklılaşıyor. İnsana ilişkin tahlillerle, insan olmanın tüm zayıflıkları ve bu zayıflıkların farkında olan kişinin savunma planları ustaca işlenmiş. Öyküdeki kadının bedeninden yayılan viyolonsel sesi, farklı kurguyla birleşince okur da düşle gerçek arasında bir yerlerde dolaşıyor. Metinler, okuyucuyu öyle farklı bir mekâna ve zamana çekiyor ki bir uyaranla öykü dışına çıkacak olsanız bile, o büyülü ortamı yeniden yakalama isteğinizle metne kısa zamanda geri dönüşünüz kaçınılmaz oluyor.

Yazarın, öykülerinin sonunda büyük sözler etmek gibi bir derdi yok. Son derece sakin, yumuşak bitiriyor ama bittiğinde de aklınızın ucuna ya da yüreğinizin bir köşesine ufak bir hüzün bırakıyor. Yirmi günlüğüne İzmir’e gelen, sevdiği kızı İzmir’deki Asansör’ün önünde on dokuz gün bekleyen ve nöbetini sadece bir gün aksatan gencin anlatıldığı “Asansör” öyküsü şu sözlerle biter, “İçimde bir soru kaldı; acaba gitmediğim gün oradan geçmiş miydi Maral?” (S.63) Yaşadığı aşkın büyüklüğü ve çaresizliği karşısında bu öyle can alıcı bir sorudur ki öykü bittikten sonra yanıtına duyduğunuz merak içinizde kalır.  

Bir söyleşisinde: “‘Benim anayasam aşk’ sözü, benim insanlarla iletişim kurmamı kolaylaştırıyor; insanlara değer vermemde ölçü oluyor. Kendi kendimin farkına varmama yardımcı oluyor. Belki bunun için alçak gönüllüyüm.” diyen  yazar kitap boyunca, içinize nasıl bakacağınızın ipuçlarını verir, size bir pencere açar ve kitap bittiğinde, o penceden bir güvercin yüreğinize doğru kanatlanır.

Kaveko / Dinçer Sezgin

Papirus Yayınları – 2004 / 111 Sayfa

Nalan Yılmaz                  

Ocak 2011

Laciver Dergisinde Yayımlandı